13 Mayıs 2025

BD Sayı: 2025/05

14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü

Dünyanın en eski mesleklerinin başında gelen çiftçilik, aynı zamanda bir yaşam biçimi ve kültürdür. Tarımda binlerce yıllık deneyim, birikim ve uygulamalar çiftçiler yoluyla günümüze gelmiş ve kullanılmaya devam etmektedir. Bu yönüyle çiftçilik, kültürel mirasın büyük ölçüde aktarıldığı ve taşındığı alanlardan birisidir. Çiftçi, dünyanın dört bir köşesinde hem ekonomik faaliyetlerini sürdürmekte hem de sosyal ve kültürel değerlerini korumaya gayret etmektedir.

Hızla değişen ve dönüşen dünyada çiftçilerin sayısında anlamlı düşüşler gözlemlenmektedir. Bu düşüşlerin üzerinde durulması gereken nedenleri vardır. Çiftçilik, özünde, sabır, dayanıklılık ve devamlılık isteyen iş ve işlemlerden oluşmaktadır. Çiftçilik, yaz kış, soğuk sıcak, kar kış denmeden yürütülmesi gereken bir uğraştır. Diğer yandan çiftçiler, emeğinin hakkaniyetli karşılığını almakta zorlanmaktadır. Özellikle belli coğrafyalarda ve ürün gruplarında, çiftçilerin alın terinin karşılığını yaşamlarını sürdürecek seviyede alamadıkları ortadadır.

Tarımsal faaliyetler, doğası gereği, iklime bağlı olarak sürdürülmektedir. Tarım, doğa olayları ve koşullarıyla yakın ilişkilidir. Her geçen gün kendini iyice hissettiren iklim krizi, tarımı ve çiftçileri oldukça derinden etkilemektedir. Kuraklık, susuzluk, sıcaklık artışı, doğal afetler gibi olumsuz olgular tarımsal üretimi her geçen zorlaştırmakta ve verimliliği düşürmektedir.

Artan nüfus ve hızla kaybedilen tarım arazileri yüzünden dünyada daha fazla gıda üretimine ihtiyaç vardır. Bu olumsuzluklara gıdada kayıpları ve israfı ile beraber artan tüketim eğilimleri de eklendiğinde tarımsal üretimin artışının zorunlu hale geldiği gözlemlenmektedir. Tarımsal üretimin artışına yönelik son onlu yıllarda yapılan gelişme, uygulama ve politikaların pek çok yönden tarımsal üretimin yapısını ve şeklini değiştirdiği görülmektedir. Başta biyoçeşitliliğin kaybedilmesi, aşırı gübre ve ilaç kullanımı ile pazarda/piyasada oluşan ulus ötesi sermaye odaklı kartelleşmeler sonucunda tarımda büyük sorunlar ortaya çıkmaktadır.

Yaşanan bütün olumsuz gelişmelere rağmen dünyada tarımsal üretimin %70’den fazlası “küçük aile işletmeleri” diye ifade edilen çiftçi aileler tarafından sağlanmaktadır. Ekonomik, sosyal, kültürel ve ekolojik sorunlarla baş etme zorlanan geleneksel çiftçilerin önemli bir bölümü tarımsal üretimden uzaklaşmaktadır. O nedenle ülkemizde çiftçilerimizin yaş ortalaması 60’a dayanmıştır.

Üretim ve emek mücadelesinde tek başına ayakta kalmakta zorlanan çiftçilerimizin örgütlülüğü başka bir sorun alanını oluşturmaktadır. Nicelikleri bir hayli fazla olmakla beraber nitelik ve etkinlikleri yeterli olmayan üretici örgütlerimiz, tarımı ve çiftçilerimizi tam anlamıyla savunamamakta ve sorunlara ortaklaşa çözümler bulamamaktadır. Bu nedenle çiftçilerimiz oldukça organize hareket eden girdi ve ürün piyasasında yalnız kalmakta ve oldukça zorlanmaktadır. Sonuç itibarıyla çiftçinin ekmeği her geçen gün küçülmektedir.

Tarım ve gıdanın stratejik önemi nedeniyle tarımsal üretimin temelinde yer alan çiftçilerimizin yaşam koşulları etik değerler ışığında yeniden ele alınmalıdır. Bu çalışmalar sırasında kamucu politikaların öncelikli hale getirilmesi zorunluluktur. Tarımsal planlamaların esasını; bilimsel ve gerçekçi bilgiler ile ortak akıl oluşturmalıdır. Tarım ve gıdada ortaya çıkan hasılanın paylaşımında, çiftçilerimizin ile diğer paydaşlar arasında hakkaniyet sağlanmalıdır. Başta iklim krizi olmak üzere ekolojik sorunlara, sürdürülebilirlik ve doğanın esenliği bakış açısıyla çözümler aranmalıdır. Tarımsal finans ve desteklemeler, erişilebilir ve yaygın biçimde çiftçinin kullanımına sunulmalıdır. Bütün sorunlar ve konular, çiftçinin üretici örgütleri altında birleşmesiyle ve faaliyet göstermesiyle daha kolay ve kalıcı olacaktır.

Tarım ve Gıda Etiği Derneği olarak; “gerçek üretici” olmaktan kaynaklı “efendilerimiz” olan çiftçilerimizin Dünya Çiftçiler Gününü kutlarız.

Tarım ve Gıda Etiği Derneği (TARGET)

Yönetim Kurulu